လူ့စိတ္ဟာ အခ်ိန္နဲ႔အမွ်ေျပာင္းလဲေနတတ္သလို လူတိုင္းမွာလည္း စိတ္ေကာင္းနဲ႔စိတ္ဆိုးဆိုတာရွိပါတယ္။ တခ်ဳိ႔ကလည္း လူ့စိတ္ဟာ ေမ်ာက္နဲ႔တူတယ္လို႔ ဆိုတတ္ၾကၿပီး၊ လူ့စိတ္ေတြ ေဖာက္ျပန္ေျပာင္းလဲေနတာ ခႏၶာကိုယ္တြင္းရွိတဲ့နတ္ဆိုးေတြေၾကာင့္ျဖစ္တယ္လို႔ဆိုၾကပါတယ္။
ေမ်ာက္နဲ႔တူတယ္ဆိုတဲ့ လူစိတ္က အခုအေကာင္း၊ ေတာ္ၾကာတစ္မ်ဳိးျဖစ္တတ္သလို၊ အဖဲြ႕အစည္းတြင္း ႏိုင္ငံေရး Organizational Politics မွာလည္း အခုကိုယ့္ဘက္ ရပ္တည္ေနၿပီး ခဏေနေတာ့
အျခားဘက္ေျပာင္းသြားတာမ်ဳိးျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကို သာကူးေတြလို႔ဆိုၾကျပန္ပါတယ္။
တခ်ဳိ႕ကလည္း ကိုယ္ပိုင္အရည္အခ်င္းမရွိလုိ႔ ကိုယ့္ ရပ္တည္ရာ(Stand) ကိုယ္မသိဘဲ ေနရာရရွိေရး၊ အခြင့္အေရးရေရး၊ စားေသာက္ရေရးအတြက္ ဒီလိုစိတ္ေျပာင္းရတယ္လုိ႔ ဆိုၾကျပန္ပါတယ္။

စိတ္ဟာ ေကာင္းေကာင္းဆိုးဆိုး ဒီစိတ္ရဲ႕မူလပိုင္ရွင္(အရွင္သခင္)ကေတာ့ ကိုယ္ကိုယ္တိုင္ပဲျဖစ္ပါတယ္။ ကုိယ္ဆိုးလုိ႔ စိတ္ဆိုးတာျဖစ္ၿပီး၊ ကိုယ္ေကာင္းရင္ ကိုယ့္စိတ္ကလည္း ေကာင္းေနမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ စိတ္ေကာင္းဖို႔၊ ေစတနာေကာင္းဖို႔လုိပါတယ္။
ေစတနာဆိုတာ ကံလုိ႔ျမတ္စြာဘုရားက ေဟာေျပာဆံုးမပါတယ္။
ဒီေတာ့ ေစတနာေကာင္းရင္ ကံေကာင္းၿပီး ေစတနာယုတ္ရင္ ကံဆိုးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာေတြ ဟာအစြန္းထြက္တဲ့ လူမ်ဳိးလုိ႔လည္း တခ်ဳိ႕က ေ၀ဖန္သံုးသပ္ျပန္ပါတယ္။ အားနာစရာရွိရင္ မတရားႀကီးကို အားနာေနတတ္ၿပီး မုန္းသြားၿပီဆိုလည္း ရက္ရက္စက္စက္ႀကီးကို မုန္းေနျပန္ပါေတာ့တယ္။
ဒါေၾကာင့္ ျမန္မာေတြကို ဆံုးမတဲ့ ျမန္မာႀကီးေတြက (ျမန္မာပညာရွိေတြက) ဆံုးမရင္ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ဆံုးမစာေရးရင္ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ အစြန္းႏွစ္ဖက္ထြက္တဲ့ အတိုင္းလုိက္ညိႇၿပီး ေျပာဆိုဆံုးမထားၾကတာကို ေလ့လာေတြ႕ရွိရျပန္ပါတယ္။ တစ္ရြာမေျပာင္း သူေကာင္းမျဖစ္နဲ႔ ေသခ်င္တဲ့က်ား ေတာေျပာင္းဆိုေတာ့ ကိုယ့္ဘာသာ ကိုယ္ဘာလုပ္သင့္တယ္ဆိုတာ ဆံုးျဖတ္ပါ။
ေစတနာ
ေစတနာသည္ကံလို႔ဆိုတာမွာ ကိုယ္ျပ႒ာန္းတဲ့ေစတနာဟာ ကံအျဖစ္ကိုယ့္ဆီျပန္လာမယ္လို႔ ရည္ၫႊန္းတာျဖစ္ေပမယ့္ ေစတနာထားရင္း ခံလုိက္ရင္းျဖစ္တာေတြကို ႀကံဳရဖန္မ်ားတဲ့အခါမ်ားမွာေတာ့ ေစတနာသည္ လူတိုင္းႏွင့္မတန္ဆိုတာမ်ဳိး ျဖစ္လာခဲ့ျပန္ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ကလည္း ေစတနာအစစ္မဟုတ္လုိ႔ ခံရတာလုိ႔ေျပာၾကျပန္ပါတယ္။
ေစတနာထားပါ၊ စိတ္ထားေကာင္းပါဆိုတဲ့ စကားေတြဟာ အေျပာလြယ္ေပမယ့္ အလုပ္ခက္ပါတယ္။ ၾကာရွည္မေဖာက္ျပန္ဘဲ ေစတနာထားဖု႔ိ စိတ္ထားေကာင္းဖို႔ဆိုရင္ ပိုေတာင္ခက္ပါတယ္။
လူ႔စိတ္သေဘာကိုက ေယဘုယ်ဆိုရင္ အတုံ႔အတင္သေဘာကိုေဆာင္ပါတယ္။ သူေကာင္းမွ
ကိုယ္ေကာင္းမယ္။ သူဆိုးရင္ ကိုယ္ဆိုးမယ္လုိ႔ သေဘာရွိတတ္ၾကပါတယ္။
ေစတနာသေဘာရင္းမွန္ကေတာ့ အဲဒီလုိမဟုတ္ရေပဘူး။
ေစတနာဆိုတာကလည္း စိတ္ကေလးကျဖစ္လာတာဆိုေတာ့ စိတ္ရင္းကိုက ေကာင္းရမွာျဖစ္ပါတယ္။ စိတ္ရင္းေကာင္းမွ ေစတနာကလည္းသန္႔ရွင္းမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ကဆို အဲဒီစကားလံုးႏွစ္လံုးတဲြဖက္လုိ႔ စိတ္ေစတနာလုိ႔ေတာင္ေခၚၾကတယ္။
ေစတနာဆိုတာ ပါဠိက လာတာျဖစ္ၿပီး၊ ေစ့ေဆာ္တုိက္တြန္းတတ္ေသာတရား၊ သူတစ္ပါးအက်ဳိးကို လိုလားေသာသေဘာထားလုိ႔ အနက္ရပါတယ္။
မိဘကသားသမီးအေပၚ၊ ဆရာကတပည့္အေပၚ၊ ဒီလုိပဲအျပန္အလွန္ သားသမီးကမိဘအေပၚ၊ တပည့္က ဆရာအေပၚ ေစတနာထားၾကတယ္။ ခ်စ္သူခ်င္းေစတနာရွိၾကတယ္။ သူငယ္ခ်င္းအခ်င္း ခ်င္းေစတနာထားၾကတယ္။ ခ်မ္းသာသူက ဆင္းရဲသူအေပၚ ေစတနာထားတယ္။ အစုိးရက ျပည္သူ အေပၚေစတနာထားတယ္။
ေစတနာစိတ္က အေရးႀကီးတယ္။ မိဘဆရာတို႔က ေစတနာက ျဖဴသန္႔တယ္။ သားသမီးေတြ၊ တပည့္ေတြရဲ႕ ေကာင္းတဲ့တုံ႔ျပန္မႈပဲျဖစ္ျဖစ္ ဆိုးတဲ့တံု႔ျပန္မႈပဲျဖစ္ျဖစ္ ေစတနာမပ်က္ဘူး။ မတုန္လႈပ္ဘူး။ ကိုယ္ကေစတနာထားပါရက္နဲ႔ မေကာင္းတဲ့တံု႔ျပန္မႈျပန္ရလည္း ကိုယ္လုပ္စရာရွိတာ ဆက္လုပ္ေပး၊ ထားရမယ့္ ေစတနာဆက္ထားေပးေနတာပဲျဖစ္တယ္။
က်န္သူေတြအခ်င္းခ်င္းၾကားမွာေတာ့ ေစတနာပ်က္ယြင္းမႈေတြ တူညီတဲ့တံု႔ျပန္မႈေတြရွိလာတတ္တယ္။ လူ႕စိတ္ကေလးပီပီ ေျပာင္းလဲကုန္ေတာ့တယ္။ အထူးသျဖင့္ ေစတနာထားပါရက္နဲ႔ ေနရာနဲ႔ယွဥ္လာတဲ့အခါ ေစတနာပ်က္ကုန္တတ္တယ္။
ေစတနာနဲ႔ ေနရာေပးတယ္။ တလဲြေတြ ေလွ်ာက္လုပ္ပစ္တယ္ဆိုရင္ ေစတနာပ်က္သြားတတ္တယ္။ ေစတနာနဲ႔ ေျမေတာင္ေျမႇာက္ေပး၊ ကူညီေပးတယ္။ ေနာက္ပုိင္းကိုယ့္ ကိုယ္ပါထိခိုက္ေစာ္ကားလာရင္ ေစတနာပြန္းပဲ့တတ္တယ္။
ေစတနာထားတဲ့လူကလည္း ေစတနာမွန္ဖို႔လိုျပန္တယ္။ ကိုယ္ကိုယ္တုိင္ေစတနာထားခဲ့ၿပီးမွ
ေစတနာအေလ်ာက္ ေအာင္ျမင္သြားခဲ့ရင္ ေနရာေတြရသြားခဲ့ရင္ ကိုယ့္ေစတနာကုိယ္တိုင္က ညိဳပုပ္လာ တာမ်ဳိးမျဖစ္သင့္ဘူး။ ေစတနာနဲ႔ယွဥ္တဲြေနတဲ့ ေမတၱာ၊ မုဒိတာ၊ ဥေပကၡာတို႔ပါ တဲြစပ္ပါ၀င္သင့္တယ္။ မဟုတ္ရင္ ကိုယ့္ေစတနာနဲ႔ကိုယ္ေနာင္တရေနရင္ မေကာင္းေပဘူး။
ေနရာ
ေနရာဆိုတာ ဒီေနရာမွာ အ ဖဲြ႕အစည္းေတြ၊ လုပ္ငန္းေတြရဲ႕ အေရးပါအရာေရာက္တဲ့ေနရာ၊
လုပ္ပိုင္ခြင့္ရွိတဲ့ေနရာ၊ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်ပိုင္ခြင့္ရွိတဲ့ေနရာ၊ အမႈေဆာင္အရာရွိေနရာေတြကို ေျပာတာပါ။
တခ်ဳိ႕ေနရာက ေနရာေကာင္းရထားတယ္ဆိုရင္ စီးပြားျဖစ္တဲ့ေနရာ၊ ၀င္ေငြေျဖာင့္တဲ့ေနရာကိုေခၚပါတယ္။
ဒီအိမ္ေလး၊ ဒီၿခံေလး၊ ဒီဆိုင္ေလးကေနရာေကာင္းတယ္။ သူ႔သားက၊ သူ႔အေဖက ေနရာေကာင္းရထားတယ္။ ရထားေပၚမွာ၊ ကားေပၚမွာ ေနရာေကာင္းရတယ္စသျဖင့္ ေျပာတတ္ၾကတယ္။
ေနရာဟာအေရးႀကီးတယ္။ တခဏတာအတြက္ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ တစ္ဘ၀စာအတြက္ပဲျဖစ္ျဖစ္ လူေတြက
ေနရာေကာင္းကို လုိခ်င္တတ္ၾကတယ္။
ေနရာရဖုိ႔ကေတာ့ အဓိက ႀကိဳးစားၾကရတာပါပဲ။ ဇာတ္ပဲြၾကည့္ဖို႔ျဖစ္ျဖစ္၊ စတိတ္႐ႈိးၾကည့္ဖို႔ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ မယ္ေရြးပဲြၾကည့္ဖို႔ပဲျဖစ္ျဖစ္ ေနရာေကာင္းရခ်င္ရင္ ေစာေစာစီးစီးလက္မွတ္၀ယ္၊ ဖ်ာ၀ယ္၊ ေစာေစာစီးစီးသြားေနရာယူၾကရပါတယ္။
လက္မွတ္တန္ဖိုးအလုိက္သတ္မွတ္တဲ့ေနရာေတာင္ ေနရာေကာင္းရခ်င္ရင္ နည္းနည္းေတာ့ ပိုအားစိုက္၊ ပိုႀကိဳးစားရတာပါပဲ။ ဒါကေငြေပးၿပီးေနရာယူတာ၊ ေနရာ၀ယ္တာျဖစ္ပါတယ္။
ေငြေပးၿပီးယူူရတဲ့ေနရာမဟုတ္တဲ့ ပညာနဲ႔အရင္းတည္ႀကိဳး စားရတာမ်ဳိး၊ ကုိယ့္အရည္အခ်င္းျပၿပီး ဖန္တီးလုပ္ကိုင္ျပမ်ဳိးဆိုရင္ေတာ့ ပိုခက္သြားသလို ပိုၿပီးလည္း အားစိုက္ရပါတယ္။

ပညာတို႔၊ အရည္အခ်င္းတို႔တည္ၿပီး ႀကိဳးစားရတာမ်ဳိးဆုိရင္ ခံစားအကဲျဖတ္တဲ့ပရိသတ္ရဲ႕အဆင့္အတန္းနဲ႔ ခံစားႏုိင္မႈက အေရးႀကီးသလုိ အဲဒီအကဲျဖတ္ပုဂၢိဳလ္တို႔ရဲ႕ေစတနာကလည္း သန္႔ရွင္းဖို႔လုိပါတယ္။ ထပ္ဆင့္ရွင္းေအာင္ ေျပာရရင္ေတာ့ အဂတိမလုိက္ဖုိ႔လိုပါတယ္။
ေတာ္သင့္သူကို ေတာ္သင့္သလိုေနရာေပးရာမွာျဖစ္ပါတယ္။ ကိုယ့္အက်ဳိးေဆာင္လုိ႔၊ ကုိယ္သေဘာက်လို႔၊ ကိုယ္ခ်စ္လုိ႔ဆိုၿပီး ေနရာေတြ စြတ္ေပးလုိ႔ မသင့္သလို အျမင္ကပ္လုိ႔၊ မုန္းလုိ႔ဆုိၿပီး ေနရာမေပးတာလည္း မေကာင္းပါဘူး။ ေစတနာသန္႔သန္႔နဲ႔ ေနရာတြက္ခ်က္ၿပီး ေပးရမွာျဖစ္ပါတယ္။
ေနရာရသူဘက္ကလည္း ႀကိဳးစားရမွာေတြရွိ ျပန္ပါတယ္။ ကိုယ့္မွာေနရာရေအာင္ အေကာင္းဆံုးႀကိဳးစားခဲ့ၿပီး (တစ္ခါတစ္ရံေတာ့ နည္းစံုကို သံုးခဲ့ရတတ္တယ္) ေနရာရခဲ့ၿပီဆိုေတာ့ ဒီေနရာနဲ႔ထိုက္တန္ေအာင္၊ ကုိယ့္ကို႐ိုေသေလးစားၾကေအာင္၊ ေနရာနဲ႔ထိုက္တန္သူလုိ႔ အကဲျဖတ္မွတ္ခ်က္ရေအာင္ ႀကိဳးစားၾကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ကိုယ္ရရွိတဲ့ေနရာအလုိက္လည္း ေစတနာအျပည့္နဲ႔ လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ေပးဖုိ႔လုိပါတယ္။ ေစတနာမပါဘဲ ေစတနာမထားဘဲ ေနရာအလဲြသံုးစားလုပ္ေနရင္လည္း မေကာင္းပါဘူး။ ၾကာရင္ ခံရသူမ်ားက ေစတနာပ်က္လာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ခံရတဲ့သူေတြ ေစတနာပ်က္ရင္ တစ္ခါကိုယ့္ေနရာက ျပန္ၿပီးလႈပ္လာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဆိုခ်င္တာက ေနရာနဲ႔ေစတနာ၊ ေစတနာနဲ႔ေနရာက ဆက္စပ္ေနပါတယ္။ ကိုယ့္လုပ္ရပ္ကိုယ့္ေစတနာေၾကာင့္ ေနရာေတြရႏုိင္သလို၊ ေနရာသာယူၿပီးေစတနာမပါ၊ လုပ္ရပ္မေကာင္းရင္ေတာ့
ေနရာၾကာရွည္မတည္ၿမဲႏုိင္ပါေၾကာင္း တင္ျပရပါတယ္။